Ávarp framkvæmdastjóra
Í lok hvers árs er gott að staldra við, líta um öxl og leggja mat á árangur síðasta árs. Árið 2024 var gott ár í sögu sjóðsins. Fjármálamarkaðir skiluðu góðri ávöxtun en raunávöxtun sjóðsins var 7,8% á árinu. Sameining Lífeyrissjóðs starfsmanna Reykjavíkurborgar við sjóðinn náði loks að ganga í gegn en ársreikningurinn fyrir árið 2024 endurspeglar hana. Í árslok 2024 námu heildareignir sjóðsins tæpum 558 ma.kr. en þær hækkuðu um rúmar 164 ma.kr. á milli ára. Iðgjöld ársins námu tæpum 31 ma.kr og lífeyrisgreiðslur 21,4 ma.kr. þannig að nettó innflæði frá sjóðfélögum og launagreiðendum var 9,6 ma.kr. Fjárfestingaeignir skiluðu tekjum sem námu 64,1 ma.kr og rekstrarkostnaður ársins var rúmur 1 ma.kr.
Raunávöxtun ársins 2024 nam 7,8% og nafnávöxtun 12,9%
Samþykktabreytingar
Í október 2023 voru gerðar breytingar á samþykktum sjóðsins sem komu til framkvæmda í byrjun árs 2024. Breytingarnar fólu í sér að framtíðarréttindi í jafnri ávinnslu A deildar voru lækkuð en að auki voru áunnin réttindi í A og V deild lækkuð um 10%. Samhliða þessum breytingum hóf sjóðurinn að innheimta framlag hjá launagreiðendum sem nemur 10% af greiddum lífeyrir fyrir þá sjóðfélaga sem hafa enn launagreiðendaábyrgð. Framangreindar breytingar eru tilkomnar vegna innleiðingar á nýju reiknilíkani Félags íslenskra tryggingastærðfræðinga á lífslíkum en þar er gert ráð fyrir að lífaldur haldi áfram að hækka sem hefur neikvæð áhrif á skuldbindingar sjóðsins.
Tryggingafræðileg staða
Það er jákvætt að þær mótvægisaðgerðir sem sjóðurinn greip til á árinu og góð ávöxtun skiluðu tilætluðum árangri en tryggingafræðileg staða A deildar er jákvæð sem nemur 2,8%. Það sama má segja um stöðu V deildar en hún er einnig jákvæð sem nemur 2,5%.
Við útreikning á tryggingafræðilegri stöðu sjóðsins var tekið mið af nýjum maka- og barnalíkum sem samþykktar hafa verið af fjármála- og efnahagsráðuneytinu. Töflurnar um framangreindar líkur eru byggðar á gögnum Hagstofu Íslands frá árunum 2019-2023 um hjúskaparstöðu og fjölda barna. Nýju töflurnar höfðu lítil áhrif á tryggingafræðilega stöðu sjóðsins.
Mótvægisaðgerðir og góð ávöxtun skiluðu tilætluðum árangi
Fjárfestingastefna
Fjárfestingarstefna fyrir árið 2024 er sú sama fyrir A og V deild þar sem eignasafn deildanna er sameiginlegt. Við ákvörðun um samsetningu eigna sjóðsins er horft til núverandi ávöxtunar eignaflokka, væntanlegrar útgáfu og skráningar og annarra þátta sem talið er að kunni að hafa áhrif á fjárfestingaumhverfi og möguleika sjóðsins til ávöxtunar. Greining á skuldbindingum sjóðsins, aldursdreifing sjóðsfélaga og áætlun um greiðsluflæði liggur jafnframt til grundvallar. Markaðsverðmæti eignaflokka getur sveiflast nokkuð og er vikmörkum í stefnunni ætlað að koma til móts við það auk þess að gefa svigrúm til þess að stýra eignum eftir markaðsaðstæðum. Stefnan miðar áfram að því að auka vægi hlutabréfa og þá sérstaklega erlendra hlutabréfa í safninu næstu árin enda hentar eignaflokkurinn vel til uppbyggingar eigna. Vægi skuldabréfa í safninu mun á móti dragast saman.
Fjárfestingarstefna fyrir R og B deild er sem fyrr varkár en markmiðið er að ekki reyni frekar á bakábyrgð sveitarfélaganna. Við ákvörðun um samsetningu eigna sjóðsins er horft til núverandi ávöxtunareignaflokka, skuldbindinga, aldursdreifingu sjóðsfélaga og áætlun um greiðsluflæði.
Sjóðfélagalán
Í samræmi við fjárfestingarstefnu sjóðsins varð sjóðurinn að bregðast við þeirri miklu eftirspurn lána á árinu 2023 og breyta lánareglum sínum í byrjun árs þannig að eingöngu eru í boði lán með verðtryggðum vöxtum en þó eru áfram í boði óverðtryggð viðbótarlán þegar um fasteignakaup er að ræða.
Lántakendur sem eru með óverðtryggð lán hafa getið sótt um tímabundna lækkun á mánaðarlegri greiðslubyrði lána sinna. Um er að ræða hlutafrestun greiðslna sem nær yfir tólf mánaða tímabil.
Samkomulag um stuðning ríkissjóðs vegna Grindavíkur
Sjóðurinn var aðili að samkomulagi við fjármála- og efnahagsráðherra, ásamt 11 öðrum lífeyrissjóðum, um stuðning ríkissjóðs vegna húsnæðislána til einstaklinga í Grindavík. Með samkomulaginu tekur ríkissjóður að sér að greiða áfallna vexti og verðbætur af sjóðfélagalánum einstaklinga vegna fasteigna þeirra í Grindavík yfir sex mánaða tímabil. Þá átti sjóðurinn aðkomu að fasteignafélaginu Þórkötlu sem keypti íbúðarhúsnæði í Grindavík af einstaklingum sem þess óskuðu vegna náttúruhamfara á svæðinu. Allir lántakendur sjóðsins í Grindavík nýttu sér framangreind úrræði. Þetta samstarf milli lífeyrissjóðanna og ríkisins sýnir hvernig sjóðirnir tóku virkan þátt í að styðja við íbúa Grindavíkur í kjölfar náttúruhamfaranna.
Sjóðirnir tóku virkan þátt í að styðja við íbúa Grindavíkur í kjölfar náttúruhamfaranna.
Tillögur að uppgjöri á skuldabréfum ÍL-sjóðs
ÍL-sjóður varð til við uppskiptingu Íbúðalánasjóðs og var stofnaður með lögum nr. 151/2019 sem tóku gildi 31. desember 2019 en frá þeim tíma hefur fjármála- og efnahagsráðherra verið með yfirstjórn sjóðsins. Allt frá árinu 2022 hefur verið unnið að úrvinnslu eignasafns sjóðsins en í lok febrúar 2025 lágu fyrir tillögur að uppgjöri HFF-bréfa sem fólust í afhendingu ríkisskuldabréfa, annarra verðbréfa og reiðufjár í gjaldeyri og íslenskum krónum. Með þessu uppgjöri er ÍL-sjóði gert kleift að standa við skuldbindingar sínar gagnvart eigendum HFF-bréfanna og öðrum kröfuhöfum. Á fundi skuldabréfaeigenda í apríl sl. samþykkti sjóðurinn framlagðar tillögur um uppgjör bréfanna.
Innleiðing DORA regluverks
Með tilkomu stafrænna lausna í fjármálakerfinu eykst hættan á rekstrartruflunum, netárásum og bilunum sem geta haft kerfislægar afleiðingar. Til að bregðast við þessum áhættum hefur Evrópusambandið sett reglugerð nr. 2022/2554 um stafrænan rekstrarlegan viðnámsþrótt fyrir fjármálageirann, DORA (Digital Operational Resilience Act). Markmiðið með DORA er að tryggja að fjármálafyrirtæki búi yfir nægu rekstrarþoli til að þola, greina, bregðast við og jafna sig eftir stafrænum atvikum og netógnunum, án þess að stofna þjónustu við viðskiptavini eða fjármálastöðugleika í hættu. Frumvarp til laga um stafrænan viðnámsþrótt fjármálamarkaðar liggur fyrir hjá Alþingi sem búast má við að tekið verði fyrir á vorþingi. Það er ljóst að lífeyrissjóðir falla undir DORA og hefur sjóðurinn hafið vinnu við innleiðingu á regluverkinu.
Virkar og vandaðar öryggisráðstafanir lágmarka áhættu.
Réttindakerfið CALA - þjónusta við sjóðfélaga og stafrænar lausnir
Sjóðurinn hefur í samstarfi við Devon ehf. verið að þróa nýjan hugbúnað sem heldur utan um réttindi sjóðfélaga. Hugbúnaðurinn heitir Cala, en kerfið heldur utan um iðgjöld, innheimtu þeirra, reikningagerð, réttindaútreikninga og lífeyris- og skattaútreikninga. Nú þegar hefur sjóðurinn tekið í notkun hluta kerfisins eins og villuprófun skilagreina, innheimtu iðgjalda og lífeyrisgreiðslur fyrir eitt réttindasafn B deildar. Við erum mjög spennt fyrir næstu skrefum en þessi nýsmíði mun styðja enn frekar við okkar stafrænu vegferð með aukinni sjálfvirkni og lækka þannig rekstrarkostnað og skilvirkni til lengri tíma.
Við höfum lagt áherslu á að bæta þjónustu við sjóðfélaga með innleiðingu stafrænna lausna og auknu aðgengi að upplýsingum. Þessi þróun hefur leitt til aukinnar ánægju meðal sjóðfélaga og bættrar upplifunar í samskiptum við sjóðinn. Bréf og iðgjaldayfirlit frá sjóðnum eru nú birt með rafrænni birtingu á Island.is en samhliða eru gögnin einnig aðgengileg á Mínum síðum á vef sjóðsins.
Tryggingastofnun og lífeyrissjóðir hafa gengið frá samkomulagi um stafræna miðlun upplýsinga um lífeyrisréttindi viðskiptavina sem sótt hafa um lífeyrisgreiðslur til TR en það eykur skilvirkni kerfanna.
Áhersla á að bæta þjónustu með innleiðingu stafrænna lausna og auknu aðgengi að upplýsingum.
Netárás hjá WISE
Sjóðurinn er í viðskiptum við Wise en félagið varð fyrir netárás af alþjóðlegum netglæpahópi. Kallað var í sérfræðingar landsins í netöryggi til að ná utan um málið, greina stöðuna og umfangið en mögulega hefur hópurinn afrit af fjárhagsbókhaldi sjóðsins. Árásin hafði ekki áhrif á starfsemi sjóðsins.
Brúin á samfélagsmiðlum
Sjóðurinn er kominn á samfélagsmiðlana facebook og instagram. Markmiðið er að kynna lífeyrismál ásamt fréttum og málefnum sjóðsins og gera lífeyrismál sýnilegri og ná til breiðari hóps sjóðfélaga.
Rannsóknarstofnun um lífeyrismál
Á árinu 2024 var stofnuð Rannsóknarstofnun lífeyrismála en stofnunin er samstarfsverkefni Háskóla Íslands, Seðlabanka Íslands, fjármála- og efnahagsráðuneytisins og Landssamtaka lífeyrissjóða. Markmið með stofnuninni er að efla rannsóknir og auka skilning á lífeyrismálum með því að efna til samstarfs við innlenda og erlenda fræðimenn, afla upplýsinga um skipan lífeyrismála erlendis og styðja við framtíðarþróun íslenska lífeyriskerfisins.
Markmið með stofnuninni er að efla rannsóknir og auka skilning á lífeyrismálum.
Seðlabankinn birti umræðuskýrslu um lífeyrissjóði
Seðlabanki Íslands gaf út á árinu 2024 umræðuskjal um lífeyrissjóði þar sem fjallað er um umsvif þeirra á fjármálamarkaði og æskilegar umbætur á löggjöf um lífeyrissjóði. Eins og fram kemur á vef bankans er tilgangur skýrslunnar að vera innlegg í umræðuna um nauðsynlega stefnumótun til framtíðar fyrir lífeyriskerfið hér á landi. Í ritinu er dregin upp mynd af lífeyriskerfinu og lagðar til breytingar sem æskilegt er að gera á lögum um lífeyrissjóði og eftir atvikum öðrum lögum með hliðsjón af fjármálastöðugleika, fjármálaeftirliti og þeim áhættum sem eru til staðar fyrir íslenska lífeyriskerfið úr frá sjónarhóli Seðlabankans.
Íslenska lífeyriskerfið er enn meðal þeirra fremstu
Ísland tók í fjórða sinn þátt í alþjóðlegri lífeyrisvísitölu Mercer-CFA Institute. Þar var gerður samanburður á milli 48 lífeyriskerfa og lendir íslenska lífeyriskerfið í öðru sæti og fær einkunn A, ásamt Hollandi, Danmörku og Ísrael. Lífeyrisvísitalan metur heildarlífeyriskerfi mismunandi landa út frá þremur meginþáttum; sjálfbærni, nægjanleika og trausti og var Ísland með A einkunn í öllum þremur meginflokkum. Í skýrslu Mercer gefur A-einkunn til kynna "fyrsta flokks og öflugt lífeyriskerfi sem tryggir góð réttindi, er sjálfbært og sem traust ríkir um".
Fyrsta flokks lífeyriskerfi sem tryggir góð réttindi, er sjálfbært og sem traust ríkir um.
Óvissa
Mikill órói hefur verið á eignamörkuðum eftir að stjórnvöld í Bandaríkjunum tilkynntu í byrjun apríl um aukna álagningu tolla á innflutning til Bandaríkjanna. Samkvæmt áformum stjórnvalda verður 10% almennur lágmarkstollur lagður á allan innflutning, en til viðbótar er lagður sértækur tollur á ýmis ríki í hlutfalli við vöruskiptaafgang þeirra af utanríkisverslun við Bandaríkin. Ekki þarf að hafa mörg orð um skaðsemi tolla en þeir raska alþjóðlegum birgðakeðjum og draga úr hagkvæmni í framleiðslu með þeim afleiðingum að framleiðslugeta og lífskjör skerðast á heimsvísu. Viðbrögð á eignamörkuðum bera þess sannarlega merki en allar helstu hlutabréfavísitölur hafa lækkað verulega. Mikil óvissa ríkir um framhaldið, meðal annars vegna þess að nokkuð hefur skort á skýra hugmyndafræði um tilgang og markmið tollana. Aukin spenna í alþjóðaviðskiptum hefur neikvæð áhrif á markaðsvæntingar og leiðir til aukinnar óvissu meðal fjárfesta.
Áfram gakk
Sjóðurinn hefur ávallt það markmið að gæta hagsmuna sjóðfélaga sinna. Við höldum ótrauð áfram í okkar vegferð með frekari sameiningu og samstarfi en þannig bætum við skilvirkni og hagkvæmni í rekstri. Ekki verður dregið úr áherslum á sjálfbærni í fjárfestingum eða ábyrgð gagnvart samfélaginu og unnið verður í takt við síbreytilegar væntingar og kröfur umhverfisins.
Vil ég þakka stjórn og starfsfólki sjóðsins fyrir afar gott samstarf, þeirra ómetanlega framlag, fagmennsku og heilindi. Við horfum fram á næsta starfsár með bjartsýni og ábyrgð. Markmið okkar verður áfram skýrt: Að tryggja öryggi og ávöxtun réttinda sjóðfélaga með hagkvæmum rekstri og góðri þjónustu.