Forsíða
1.3 Starfsemi ársins

Efna­hags­um­hverfi

Þróun á helstu mörkuðum og hagstærðum sem hafa áhrif á eignasafn sjóðsins.

Verðlag og vextir

Ársverðbólga mældist 7,7% í upphafi árs 2024 en hjaðnaði þegar leið á árið og endaði í 4,8% í árslok. Þetta er talsverð breyting þrátt fyrir að vera áfram yfir verðbólgumarkmiði Seðlabanka Íslands sem skilgreinir stöðugt verðlag sem 2,5% verðbólgu á tólf mánuðum. Eftir vaxtahækkanir fyrri ára stóðu meginvextir Seðlabanka Íslands í 9,25% í upphafi árs 2024. Undir lok árs ákvað peningastefnunefnd að byrja að lækka vexti í ljósi hjaðnandi verðbólgu og að svo virtist sem áfram væri að hægjast á efnahagsumsvifum í takt við aukið peningalegt taumhald. Í október voru vextir lækkaðir um 0,25% og í nóvember um 0,50% sem leiddi til þess að meginvextir Seðlabankans voru 8,50% í árslok.

Ársverðbólga hjaðnaði þegar leið á árið.

Verðbólguþróun

undanfarin 5 ár
20202021202220232024

Vinnumarkaður og krónan

Hagvöxtur á árinu 2024 mældist neikvæður á fyrstu þremur ársfjórðungum ársins en jákvæður á þeim fjórða og endaði árið í 0,5% samkvæmt bráðabirgðatölum frá Hagstofu Íslands. Megindrifkrafturinn var raunaukning fjármunamyndunar í íbúðarhúsnæði. Atvinnuleysi er áfram lágt en hækkaði lítillega á árinu eða um 0,1% og mældist 3,5% í lok árs. Íslenska krónan sveiflaðist talsvert en í lok árs nam styrking krónunnar gagnvart evru 4,4% og veiking gagnvart bandaríkjadal 1,5%.

Atvinnuleysi er áfram lágt en hækkaði lítillega

Skuldabréf

Á árinu 2024 hafði vaxtastig og verðbólga áhrif á þróun ávöxtunarkröfu á skuldabréfamarkaði sem sveiflaðist eftir væntingum yfir árið. Þróun skuldabréfavísitalna á árinu má sjá á grafinu hér fyrir neðan. Ef litið er yfir allt árið nam hækkun á óverðtryggðri ríkisskuldabréfavísitölu 7,3% og verðtryggðri ríkisskuldabréfavísitölu 7,9%.

Skuldabréfavísitölur

á árinu
JFMAMJJÁSOND

Innlend hlutabréf

Árið 2024 skilaði góðri ávöxtun innlendra hlutabréfa en sveiflur í gengisþróun yfir árið voru talsverðar. Eftir að fyrri hluti ársins einkenndist af verðlækkun varð kröftugur viðsnúningur og hækkun á síðari hluta ársins sem skilaði 12,6% hækkun á hlutabréfavísitölu eins og sjá má á grafinu hér fyrir neðan. Verðbreyting stakra innlendra hlutabréfa yfir árið var þó líkt og áður á nokkuð breiðu bili og þrátt fyrir að meirihluti félaganna skilaði talsvert jákvæðri gengisþróun voru einnig nokkur félög sem enduðu með neikvæða niðurstöðu. Það félag sem skilaði mestri ávöxtun yfir árið var Heimar með 62,5% hækkun á meðan Play var það félag sem lækkaði mest eða um 87%.

Hlutabréfavísitala

á árinu
JFMAMJJÁSOND

Lítið var um nýskráningar hlutafélaga á markað á árinu 2024 en líftæknifélagið Oculis var skráð á Aðalmarkað kauphallarinnar auk þess sem flugfélagið Play færðist af First North markaði kauphallarinnar yfir á aðalmarkaðinn. Fiskeldisfélagið Kaldvík sem hafði eingöngu verið skráð á markað í Noregi var einnig á árinu tekið til viðskipta á First North markaðnum.

2ný félög skráð á Aðalmarkað
1nýtt félag skráð á Nasdaq First North

Erlend verðbréf

Á árinu 2024 var talsvert flökt á mörkuðum og eftir tímabil þrálátrar verðbólgu og hárra vaxta fór verðbólga að hjaðna í öllum helstu ríkjum sem leiddi til þess að seðlabankar heims hófu vaxtalækkunarferli. Helsti drifkraftur á erlendum mörkuðum kom frá stórum tæknifyrirtækjum og félögum sem tengjast þróun gervigreindar og vegur hækkun þeirra þungt í heildarhækkun vísitalna.

Heimsvísitala hlutabréfa MSCI sem mælir gengi um 1.500 hlutabréfa í heiminum hækkaði um 19% í bandaríkjadölum en hækkunin nam 20% í íslenskum krónum þar sem krónan veiktist gagnvart bandaríkjadal á árinu. Ef horft er til einstakra hlutabréfamarkaða er ljóst að líkt og fyrri ár er það veruleg hækkun á hlutabréfum í Bandaríkjunum sem hefur mikil áhrif á hækkun heimsvísitölunnar á árinu 2024. Hlutabréfaverð í Bandaríkjunum mælt með S&P500 vísitölunni hækkaði um 25% í bandaríkjadölum en 27% í íslenskum krónum. Hækkun í Evrópu var talsvert minni og skilaði MSCI Europe vísitalan 8,6% hækkun í evrum en 3,8% í íslenskum krónum. Hækkun á hlutabréfaverði nýmarkaðsríkja mælt með MSCI Emerging Markets vísitölunni hækkaði um 7,5% í bandaríkjadölum en 9% í íslenskum krónum.

Heimsvísitala hlutabréfa (MSCI) hækkaði um 19%